A Fullonica de Stephanos

Que é unha fullonica?

Unha fullonica era un lugar onde se adicaban a lavar e tinguir roupa. O proceso de lavado era bastante longo, primeiro tiñan que restaurar os desperfectos; despois branqueábase a roupa con varias tinas cheas de arxila, ouriños e cinza; e por último aclarábase en auga. Unha vez lavada a roupa, estendíanse uns armazóns de metal para secala e posteriormente alisábase cunha prensa de ferro. 

Naquela época vestían dunha maneira moi determinada: os homes dun xeito e as mulleres doutro.

No caso do home, vestía cunha túnica curta e un manto moi groso con capucha ou paenula por enriba, que lles servía como abrigo e para protexerse da choiva, mentres que a muller usaba unha túnica longa e un veo ou palla. Sobre a túnica colocábase unha toga ou stola, a toga estaba destinada a homes e as mulleres levavan a stola por enriba da toga.

  

Esta sociedade estaba dividida en distintas clases sociais: libertos, escravos, lexionarios, patricios, plebeos e mulleres.

Os pobres, libertos e escravos tiñan unha túnica simple con cores suxas como o marrón. Os cidadáns promedio usaban unha túnica completamente branca ou de cores claras feita de la; os patricios usaban unha túnica de cores vivas con ribetes púrpuras feita de lá e sandalias; e, por último, o emperador contaba cunha túnica e toga moradas con patróns dourados; por outra banda os centurións e oficiais do exército levaban una coiraza cun cinturón de coiro e un casco cunha crista.

Dependendo da etapa da vida na que se atope a muller, peiteábase de distintas formas: durante a infancia e a adolescencia, as mozas romanas levan o seu cabelo natural, liso ou rizado; despois da súa voda, as mulleres podían poñer o cabelo como elas quixesen.

Para as mulleres romanas a maquillaxe, a perfumería e o peiteado eran o último que se facía na hixiene persoal, pero ao tempo, unha das cousas máis importantes. Normalmente lavaban o pelo cada nove días e peiteábanse copiando o estilo das grandes damas. 

Outro factor a ter en conta era a cantidade de fillos e fillas que tiña unha muller, xa que se tiña máis de tres fillos podían levar a stolae matronae, a cal se distinguía visualmente da stola común, e ademais permitíalles acceder a certos privilexios. 

Isto son os temas que se tratan no obradoiro de Noemia, unha das nosas profesoras de historia, no que os nenos e nenas poden desfrutar dunha breve representación ao principio, que os levará á Pompeia do século I d.c. Son guiados por unha ninfa que, antes de despedirse, entrégalles dúas moedas aos nenos e nenas. Tras chegaren ao destino uns gardas dinlles onde se atopan, na Fullonica de Stephanos, e despois diso déixanlles pasar. 

Dentro recíbenos un par de escravos que lles fan unha pequena introdución á fullonica. Xa no interior os nenos e nenas sepáranse en dous grupos: a uns deles vai cun grupo de alumnos, quen lles explica que era unha fullonica e o seu funcionamento; o outro grupo de nenos e nenas vai con grupo de alumnos que explicalles as distintas prendas de roupa, e ao terminar rótanse os grupos.

Despois de terminar as explicacións, os nenos e nenas colorean uns bonecos de cartón con forma de patricios ao seu gusto. Para rematar, os nenos e nenas apostan as moedas que recibiron ao principio nun simple xogo -recordemos que os xogos de azar foron moi populares no mundo romano- de adiviñar os dados.

En conclusión os nenos e nenas relatan esta experiencia como moi divertida e entretida, xa que aprenden como vestían na antiga Roma e, ao mesmo tempo, realizan distintos xogos. O comentario xeral é que repetirían esta experiencia sen dubidalo.

Moda e identidade

Se nos remontamos á antigüdade, a vestimenta permitía diferenciar as clases sociais pola roupa que levaban, que indicaba o seu estatus, a súa riqueza. Hoxe en día sucede algo moi parecido, dependendo de como vaiamos vestidos a xente pode sacar conclusións sobre a nosa forma de ser, o noso carácter, os nosos gustos ou a nosa procedencia.

 

Por todo isto, este obradoiro o que busca é que a xente sexa consciente da dependencia que temos da nosa apariencia e pretende que sexamos un pouco máis libres á hora de escoller como vestimos.

 

En que afecta a moda á identidade persoal dos nenos e nenas preadolescentes? Os integrantes deste obradoiro están a tratar un tema moi interesante que nos atinxe a todas e todos nunha etapa crucial das nosas vidas. A moda converteuse nun símbolo de identidade e personalidade da xente; a nosa maneira de vestir dá unha idea de como somos e de cales son os nosos gustos.

 

Este grupo de traballo vai tentar desenvolver un debate a partir do plantexamento de distintas situacións que eles deseñaron tras unha enquisa feita na escola. Estas situacións de partida poden ser recoñecibles por calquera que pasara por unha escola. A chegada dun novo compañeiro, por exemplo. O que buscan é que as nenas e nenos intenten comprender que calquera persoa pode vestirse como desexe e hai que respectala; deste xeito poderán saber como afecta a moda á identidade en distintos ámbitos, tanto escolares como de fóra da escola.  Algúns destes temas de debate que plantexan son:

 

-A elección dun agasallo: é un tema de interese para todos nós. Como escollemos un agasallo para asegurarnos de que lle vai gustar a outra persoa.

 

-Un desfile escolar: para visibilizar a importancia de que todo o mundo vista como queira deixando atrás os prexuízos.

 

-Tendencias e valores familiares: consiste en representar a través dunha pequena representación teatral os conflitos que xorden no seo da familia por cuestións da roupa desexada por uns e outros.

 

-Unha nova alumna chega ao colexio: esta situación é moi habitual, un tema que xera moita preocupación entre os e as estudantes que chegan a unha escola nova, non coñecen ninguén, e poden recibir críticas polo seu xeito de vestir e de ser.

 

-O influencer da aula: con esta curta fálanos dun alumno que é acosado polo influencer da aula a causa da súa forma de vestir.

 

-O grupo escolar e as marcas: é un tema moi relevante na actualidade xa que é unha nova maneira de medir a nosa capacidade económica xa que este tipo de roupa adoita ser especialmente cara. Vivimos nunha sociedade clasista?

 

O resultado deste obradoiro é aberto xa que se plantexa en forma de debate co alumnado, creando así un traballo de reflexión e improvisación cos nenos e nenas. Con isto búscase que os pequenos se dean conta da importancia da imaxe persoal e o respecto cara aos e ás demais para que todo o mundo sinta a aceptación e que eles mesmos non critiquen alguén sen saber realmente como é esa persoa.

 

O obxectivo parece que se está a conseguir, vendo o que nos transmiten os rapaces e rapazas que saen desta actividade: gustalles especialmente o obxectivo do obradoiro e a implicación dos profesores nun tema que esta a orde do día como é o acoso.

Ante a pregunta de que aprenderon neste obradoiro eles e elas responderon: “O que  aprendimos foi como hai xente que se viste doutro xeito e non ahi que xulgar a ninguén  pola sua aparencia, pola súa forma de vestir”.

A moda ten moita arte

Como variou a moda ao longo da historia? Hai algunha forma de sabelo? Por fortuna, houbo persoas que inmortalizaron a resposta a estas cuestións, aínda que non fosen conscientes de que o facían. Estamos falando dos e das artistas  -pintores/as e escultores/as-.

 

A tarefa dos integrantes deste obradoiro é a de dar unha explicación do legado da moda ao longo de toda a historia. Explican, a partir dunha escolma de obras, temas como o tipo de pintura que se utiliza para os cadros, as técnicas pictóricas e o contexto histórico de cada un deles, co reto engadido de facelo de forma amena e sinxela, pero formativa, para o alumnado de 3º e 4º de primaria. 

 

Neste traballo inclúense modas como a do Renacemento ou das Vangardas, e explórase o estilo e os cadros de artistas como Van Gogh, Matisse, Renoir, Sorolla (no século XIX) e Lichtenstein (no século XX), a través de carteis que fixeron durante a preparación.

 

Porén, a principal actividade na que se traballa neste obradoiro é outra, a de elaborar xogos baseados nos estilos e autores da época, onde os nenos e nenas mesturarán os estilos presentes nas obras con roupa da máis rabiosa actualidade, conseguindo un extravagante resultado. O obxectivo principal desta actividade é percibir as diferenzas entre a roupa das distintas épocas. Para isto, elaboran presentacións con carteis sobre cada un dos estilos dos diversos artistas que elixiron, as súas épocas, os seus lugares de procedencia, etc., nunha demostración de grande coñecemento e habilidade. 

 

A sesión comeza coa explicación dos estilos de cada un dos pintores, do máis antigo ao máis moderno. Despois continúa cos intercambios de roupa entre cadros, sendo o máis popular entre os participantes o uso de ceras (aínda que tamén teñen para elixir témperas ou acuarelas). As opcións de cadros que os participantes teñen son a Gioconda, de Da Vinci; as Meninas e o Augador de Sevilla, de Velázquez; e diversas obras de Lichtenstein e Matisse. Mentres os nenos e nenas pintan, o alumnado encargado do obradoiro supervísaos e axuda co que precisan. Cando rematan os cadros, estes son recortados e pegados en cartolinas de diversas cores e nomeados con rotuladores, mencionando ao artista orixinal, con que estilo o vestiron e, obviamente, o nome do neno ou nena que fixo o traballo.

Segundo as declaracións dos asistentes, o obradoiro en xeral foi ben elaborado, cunha idea interesante para eles e, sobre todo, divertido e moi colorido. A parte favorita da maioría dos participantes foi a de cambiar a roupa entre cadros.  

 

Ademais, certos grupos do obradoiro fan outro traballo para o deleite de toda a escola: oito dos participantes do obradoiro pintan por parellas catro segmentos do muro norte da escola co obxectivo de conmemorar o Día das Letras Galegas, homenaxeando a figura de catro cantareiras: Adolfina e Rosa Casás Rama, de Cerceda; Eva Castiñeira Santos, de Muxía; Manuela Lema, Teresa García Prieto e Prudencia e Asunción Garrido Ameixenda, integrantes estas catro das Pandeireteiras de Mens (Malpica).

Quen eran as cantareiras? Pois eran mulleres que cantaban, orixinalmente, en festas de aldeas celebrando o traballo colectivo invernal que realizaban na sociedade agrícola. Tamén eran chamadas pandeireteiras, porque sempre acompañaban o baile de instrumentos de percusión, principalmente a pandeireta. Por culpa da Guerra Civil española e a posguerra deixouse de interpretar a música das cantareiras, ata que entre os anos 70 e os 80 rexurdiron e volveron estenderse por toda Galiza. O exemplo probablemente máis coñecido de novos grupos de pandereteiras e o das Tanxugueiras, pero para que estas (e outras moitas) poidan hoxe en día chegar a todos os rincóns do mundo coa música en galego, previamente tiveron que pelexar as cantareiras homenaxeadas para que esta manifestación cultural tan nosa permanecese viva.

 

A seriedade de xogar

Os xoguetes son a base do entretemento da xuventude, podería dicirse incluso que son os amigos da rapazada (ata o infinito, e máis aló), pois o vínculo que teñen con estes obxectos inanimados pode chegar a ser tan grande como o que teñen polas compañeiras e compañeiros.

Ao tempo que as novas xeracións cambian, os xoguetes fano con elas: non se parece moito o que entretiña a rapazada hai un século aos xoguetes de hoxe en día.

Como exemplo podemos atopar os trompos -uns obxectos de forma cónica de madeira, coa parte ancha ovalada e a punta, longa, normalmente dalgún metal- aos que se lle ataba un cordel á punta e se facían xirar apoiándoos nunha superficie suficientemente dura e tirando cara arriba, co cal o xoguete comezaba a xirar despois de pegar un chimpo, polo que a rapazada podía, incluso, facer que xirara nas súas mans collendo a peonza no aire. Estes xoguetes aínda existen hoxe en día, pero non teñen o mesmo atractivo para a rapazada actual que, por exemplo, un dron ou un coche a control remoto.

Outro exemplo é o das bonecas e os bonecos, pois soamente cunha imaxe xa se pode distinguir a diferenza entre os antigos e os máis novos: á infancia de fai un tempo nunca se lle ocorrería que hoxe os xoguetes se parezan tanto a un ser humano que incluso coman, caguen ou rían, cousa que fan posibles as novas tecnoloxías.

Disto mesmo trata o obradoiro que organizan Diego e Olalla, das modas nos xoguetes, da súa evolución na historia. Un obradoiro no que se pode aprender sobre un tema que apaixona á xuventude e no que se xoga a máis non poder, moi seriamente.

Tras recibir unha introdución ao tema, divídese o obradoiro en dous grupos, un deles crea ben caleidoscopios ou ben bonecos articulados. Os caleidoscopios os fai segundo de primaria, unindo dous cartóns de forma cilíndrica de modo que imiten un telescopio ou un tubo. A estes tubos que se lle engade un espello disposto en forma triangular na punta, ao que a rapazada engade boliñas de cores, polo que ao facer xirar o cartón coas bolas e o espello xérase o máxico efecto destes xoguetes. Tras ter o xoguete funcional, cada unha e cada un personaliza cadanseu caleidoscopio da maneira que máis lle guste.

 Os bonecos articulados, por outra banda, os crea primeiro de primaria unindo con fíos uns cartóns que servirán de corpo, furados na parte inferior para engadir pernas, e na parte superior, nos ombreiros e no pescozo, para engadir brazos e cabeza. Isto permite bonecos de coellos que moven as patas e as orellas. Estas creacións son entregadas ás nenas e aos nenos como agasallo.

Mentres, o outro grupo fai unha visita a un museo creado pola propia rapazada de secundaria, con xoguetes antigos que aportaron tanto os propios integrantes do obradoiro, coma as súas nais e os seus pais, mesmo os propios Diego e Olalla, profesores responsables do obradoiro, ou incluso Noemia, profesora de xeografía e historia de secundaria. De cada xoguete se da a información máis salientable, como pode ser o ano de fabricación, o seu uso ou quen o doou.

Ademais os visitantes reciben información sobre o sexismo presente nos xoguetes e na publicidade que se fai dos mesmos. Por outra banda teñen a ocasión de xogar cos primeiros modelos de diversos xoguetes de tempos remotos, como un hóckey de mesa feito de madeira, un tiracoios, ou cos primeiros modelos dunha carrilana. Despois, faise unha rotación, de xeito que todo o mundo fai todo o proposto neste interactivo obradoiro.

Trátase dun obradoiro que leva ao límite a diversión da rapazada, pois, como dixo unha nena de primeiro, “é moi divertido, paseino moi ben”, e non é o único veredicto que xulga este obradoiro como un no que se pasa especialmente ben.

Entre as actividades preferidas da rapazada atopamos un gran éxito do interesante museo, que abraia, non só ás infantes e aos infantes de primaria, senón a calquera que o vexa; tamén tivo moi boa acollida a creación dos xoguetes: crear o coelliño ou o caleidoscopio móstrase moitas veces como a actividade preferida, destacando a grande aprendizaxe que aporta.

Con todo, queda isto claro: as actividades permiten que rapazada se divirta, ensínanlle como facer un xoguete, e informa sobre un tema sempre capital, e moi serio, na infancia: o xoguete.

Moito máis que música

A música forma parte do máis esencial do noso ser. É unha arte que nos inflama. Dende que nacemos escoitamos música, está sempre presente nas nosas vidas: podemos dar paseos cuns auriculares postos, ir a un concerto -ou dalo-, bailar co amor da nosa vida mirándonos aos ollos, motivarnos antes dun gran partido ou dun exame moi difícil, e un longo longuísimo etcétera.

 

No Obradoiro de Begoña, o alumnado divídese en catro grupos, nos que comezan a traballar no seu proxecto. O primeiro grupo trata sobre unha das persoas máis importantes da música no século XX, a cantante, compositora e produtora discográfica Madona; o segundo grupo fala do compositor alemán do clasicismo Ludwig Van Beethoven; e por último, pero non o menos importante, o terceiro grupo trata a saga de xogos de baile máis importante da historia, os Just Dance. 

 

Para comezar falámosvos do grupo que trata da cantante estadounidense Madonna. Empezan ensinando ao alumnado un panel informativo feito por eles con moitísima información sobre a artista, desde o seu nacemento (16 de agosto de 1958), aos seus discos máis importantes (o seu disco homónimo Madona é un deles), como tamén dos grupos nos que estivo (Breakfast Club e Emmy). Tras a presentación e unha ronda de preguntas, os nenos e nenas participan nuns minixogos músicais, (o clásico das cadeiras e a música que se detén) acompañados dalgúns éxitos de Madona.

 

A música sempre estivo formada por distintos xéneros musicais, é un dos máis recoñecidos é a música clásica; caracterizados polos seus compositores como poden ser Mozart, Bach ou o mesmísimo Beethoven.

Ludwig Van Beethoven foi un director de orquestra, compositor, pianista e profesor de piano alemán nacido no ano 1770. Esta información sobre Beethoven (e moita máis) está apuntada noutro panel informativo feito polo alumnado de secundaria. Unha vez explicado todo isto ao público, chega o momento dunha serie de preguntas que fan aos nenos para ver que tan atentos están. Tras rematar coa parte teórica pasarán a ensinar tanto as pezas clásicas do autor como versións modernizadas.

 

O seguinte grupo trata sobre a famosa saga de videoxogos da compañía francesa Ubisoft, os Just Dance. Estes son uns xogos de baile onde hai que imitar os bailes que se mostran na pantalla a través dunha serie personaxes para ir gañando puntos. Falando destes personaxes, trátase de avatares vestidos de forma colorida e extravagante; estes avatares son debuxados nuns carteis como se fosen as portadas dos xogos. Os grupos de primaria que pasan polo obradoiro danlle cor a un anaco do cartel ata estar rematado.

A tradición é algo que sempre está ben manter, e pódese dicir que unha das tradicións da semana cultural é que no obradoiro de música os nenos e as nenas fagan reproducións duns instrumentos musicais acordes ao seu curso e ás súas capacidades:

 

-Os rapaces pequenos (primeiro de primaria) construirán un crótalo, que é un instrumento composto por un cachiño de goma dobrado á metade ao que se lle pegan dúas chapas, e que facendo pinza e golpeando as chapas, producen sons.

 

-Segundo de primaria fai maracas con bólas de plástico cheas de arroz, que despois se poñen entre dúas culleres de plástico para que se poidan axitar e producir son.

 

-Os grupos de terceiro de primaria fan unha ferreña: a un pau de madeira crávanselle un total de tres chapas e cun simple movemento de man, soan.

 

-Os de cuarto fan o carrizo, que consiste nun anaco de tubería de plástico cortado á metade que se rodea cunha banda elástica na que se entrelaza unha peza de madeira, de xeito que cando se tira da peza e se solta, impacta contra o tubo, facendo o son que se espera deste instrumento.

 

-Para rematar, o alumnado de quinto fai un monocorde, un instrumento coa forma do mástil dunha guitarra, e como o seu nome di, estará percorrido por una única corda, que se pulsa na parte superior a distintas alturas para que cando vibre produza distintas notas.

 

Como podemos ver, a música pode interpretarse de moitas formas, e tamén pode ensinarse de xeitos moi diversos, por exemplo falando de grandes músicos; do seu uso para mellorar a experiencia artística e cultural en obras de teatro, videoxogos, películas e demais; ou ensinar o traballo dos luthiers ao facer instrumentos simples. 

 

Sumándose un alumnado disposto a traballar e un ambiente moi musical (característico de Begoña) temos un excelente obradoiro que ensina o peso e a importancia da música, ao alumnado de primaria.

 

 

O grupo de prensa fíxolle unas preguntas ao alumnado de segundo de primaria sobre a súa experiencia no Obradoiro: que lles parece máis destacable, cal é a súa opinión sobre o traballo do alumnado de ESO, e se repetirían con esta actividade.

 

Ao primeiro alumno ao que lle plantexaron as preguntas gustoulle o obradoiro, destacando a actividade onde puido tocar instrumentos novos para el, espertando o seu interese pola música. Tamén lle gustou moito cando bailaban algunhas das cancións máis populares do Just Dance, e comentou que como para o alumnado da ESO o rol docente era unha novidade na semana cultural, ás veces mostrábase un pouco despistado, pero en xeral axudaba ben coas actividades de creación, concluíndo en que sen dúbida repitiria a experiencia. Outra alumna compartía as mesmas opinións positivas, chegando á mesma conclusión: que valeu moito a pena a experiencia. 

Mascotas con estilo

En España, nos últimos anos, aumentou  a porcentaxe de persoas e familias que teñen mascotas. As razóns son múltiples. Unha pode ser a causa da pandemia que comezou no 2019, na que a xente nos vimos na obriga de permanecer nas nosas casas, excepto aqueles que tiñan animais, que podían saír a dar pequenos paseos. A xente precisa ter compañía, e sentirse querida. Ademais a nosa sociedade é cada vez máis individualista, e moitas persoas que viven soas tamén deciden ter un animal, unha compañía, alguén a quen amar. Outro motivo son as parellas que, cada vez máis, non queren (ou non poden, por razóns persoais ou médicas) ter fillos, e prefiren adoptar un can ou un gato, cousa que economicamente sae moito máis barata que criar un neno ou nena. 

 

Onte camiñando pola rúa do Príncipe chamounos a atención unha cadela. Tiña unha mecha cor lila nun dos dous chichos con lazos que adornaban a súa cabeza. Tamén levaba un tutú cor rosa fucsia e uns patuquiños brancos con lentexoulas. E vós, que pensades desta moda de vestir os nosos cans e gatiños?

 

Vestímolos para abrigalos ou para decoralos?

Moita xente pensa que vestimos os animais co fin de abrigalos, mais non sempre é así. Podemos pór de exemplo a cadela que nombráramos anteriormente. Algunhas persoas buscan decoralos, como se fosen persoas, poñéndolles lazos, patucos, saias, garavatas de lazo, pintándolles as uñas, o cabelo, ou facéndolles coletas. En cambio hai xente máis pragmática que os viste con chuvasqueiros para que se mollen o menos posible -e evitar así o consecuente mal olor-. 

 

Neste obradoiro de nenos e nenas de 3º e 4º da ESO están creando roupa, xoguetes e arneses para cans. 

 

Temos diversos grupos: un deles está traballando nunha presentación na que se reflexiona sobre esta recente moda de adquisición de animais. Cuestiónanse se é bo mercar os animais ou é mellor adoptalos, a tolemia por certas razas, a alerxia aos cans, e de como elixir os mellores xoguetes para eles.

 

Noutro grupo están a fabricar xoguetes por eles mesmos. Teñen diversos tipos. 

Un deles son os pompóns, un obxecto que parece moi doado de facer pero que non é. Cando teñen feitos os pompóns convértenos en coellos poñéndolles orellas de feltro.

Outro dos xoguetes é a trenza, para facela e moi sinxelo, collemos sete ou catorce (dependendo do grosor que queiramos conseguir) tiras de trapo en cada un dos tres mechóns da trenza, e con estas tiras comezamos a trenzar.

O último xoguete que están a facer son uns amorodos de feltro. Primeiro marcan nun cartón os patróns de como ten que ser e o que ten que medir a tea, márcana e recórtana para que quede a forma que eles queren. En canto teñen o feltro cortado cóseno e cando rematan collen outro anaco de feltro e fan os sépalos do amorodo.

 

De roupa fixeron uns smókings con garavata de lazo empregando feltro seguindo un proceso similar ao anterior: toman medidas do can, pasan a un papel as medidas, do papel ao cartón e de aí recortan e cosen as pezas. Deste proceso saen dúas prendas de diferente estilo: unha máis casual e a outra de festa.

Neste obradoiro os nenos e nenas de primaria dixeronnos que o que máis desfrutaron foron os pompóns e as trenzas. Con respecto aos xogos, o que máis éxito tivo foi o memory que fixeron.

Tamén nos dixeron que aprenderon moito acerca das diversas razas de cans e o traballo que pode levar a cabo cada unha delas.

Nenas e nenos: un futuro moi presente

A idade na que o ser humano máis aprende a conectar co mundo é a infancia máis tenra, como tamén é a etapa na que máis se aprende, as máis cativas e os máis cativos ven o mundo dende unha perspectiva tan prezada coma a propia xuventude.

Pero tamén é neste momento tan importante na vida de cada persoa onde se ha de facer un maior esforzo por ensinar. Traballar coa rapazada máis pequena é un labor moi complicado, que require grande dedicación e implicación, e que, ademais, conleva moito compromiso, pois quen intente ensinar ás nenas e nenos máis novos ten nas súas mans o posible éxito da etapa máis importante da vida humana.

Neste panorama mostra toda a súa valentía Víctor Hugo, como cada ano, ao ser o encargado da rapazada de infantil, xunto ao seu equipo estudantes maiores -de secundaria, nada máis nin nada menos-.

O grupo ten moita responsabilidade nas súas mans, e sábeo, por iso fai as actividades máis divertidas e educativas para traballar coas máis cativas e cos máis cativos.

O primeiro grupo ten preparados varios debuxos de distintas prendas de roupa en clase de plástica, que as máis e os máis mozos da nosa escola colorean e deseñan, poñéndose na pel de modistas e modistos.

 

O segundo grupo agarda, ou ben no ximnasio, onde organiza un desfile con disfraces varios que as criaturas de infantil se poñen e cos que xogan a ser grandes modelos de pasarela; ou ben na clase de música, onde baila coa rapazada cativa, ensínalles bailes con distintas músicas, como “country” ou “rock”.

O último deles é o encargado de agardar no comedor, onde ensina a facer pan, cocíñanse bolos de cores diversas que, ademais de estar moi bos, son moi vistosos; e mesmo pizza, cousas que despois papan as súas e os seus cociñeiros.

O que temos ante nós e un obradoiro moi lúdico para a rapazada, así como divertido, moi importante para o ensino e a formación dos gromos humanos que florecen no colexio de infantil no Martín Códax.

Matemáticas na moda

As matemáticas son clave no noso día a día, atopámolas ao facer unha pizza, cando queremos dividila en porcións, cando queremos ir ao supermercado e pagar a conta, se temos que colocar un moble con certa simetría...

O certo é que, ao observarmos a nosa realidade, atopamos matemáticas en calquera lugar, incluso na arte.

Por exemplo, algunha vez escoitaches falar da proporción en dous terzos? O máis probable é que a vosa resposta sexa NON. Porén, o seu uso atópase por todas partes: na natureza, por exemplo, na forma que as cunchas dos caracois nacen, ou como se dispoñen os pétalos dunha rosa; tamén na fotografía, onde ditamina o encadre dunha foto; ou na pintura, pois a Gioconda mesma fai uso desta proporción matemática.

A proporción en dous terzos nace da teoría do número áureo, que orixina a espiral áurea e o rectángulo áureo. Esta teoría matemática di que todo o que cumpra as medidas do rectángulo áureo será claro exemplo de beleza.

E quen máis ten que manexala son as e os modistos que a usan para atopar a beleza e a harmonía nas súas prendas. Todo na moda téxtil está baseado nas matemáticas, como a tallaxe ou a cantidade de tea.

Pero, como se aproveitan as matemáticas realmente neste campo? Para responder a esta pregunta contamos co obradoiro de Mar, cuxa esperanza é a de concienciar a rapazada dunha cousa: en todas partes hai matemáticas. 

O alumnado de E.S.O. está levando un obradoiro que non deixa indiferente a ninguén; a súa intención é a de informar e, ao mesmo tempo, que as nenas e nenos se leven uns recordos ás súas casas, un par de manualidades.

Organizados por grupos, as nenas e nenos encargados da creación do obradoiro divídense o traballo de tal maneira que todo o mundo está ocupado con algo. O proceso de preparación do seu obradoiro baséase na utilización das matemáticas incluso antes de que o alumnado de primaria poña un pé dentro da aula. Dende cálculos coa tea que precisan para as súas actividades ata as interesantes proporcións do sistema de tallaxe, que naceu nada máis e nada menos que no século XVI, e renovouse posteriormente varias veces, a última no 2007.

Os cinco grupos, así mesmo, poderíanse dividir en dúas seccións: os informativos e os interactivos.

Hai dous grupos que buscan informar: o primeiro busca mostrar aos nenos a evolución da roupa en tres distintos deportes, a paralela evolución das súas tallas coas do resto de roupa ou os seus tecidos. O segundo grupo vai traballar cun enfoque máis mixto, que aspira a esclarecer o complexo sistema de tallaxe do calzado e da roupa. Intentan ensinar aos nenos canto ten que medir un pé para levar, por exemplo, un 35, ou como son os distintos sistemas de tallaxe existentes; pero á vez fan xogos cos nenos e nenas, coma un co que aprenden novos lazos do zapato, ou un no que adiviñan países pola súa bandeira.

Por outra banda temos os grupos que van facer cousas máis manipulativas: un deles ten pensado ensinar a todas e todos a facer a súa inicial nun cadro mediante a utilización do punto de cruz; outro busca que fagan distintos trazos de punto, dende unha liña máis sinxela ata un complexo zigzag; e o último deles ensina a facer garavatas, garavatas de lazo, traxes ou vestidos, mediante a utilización da técnica da papiroflexia.

O que é seguro é que o obradoiro de Mar ensina a quenquera que pase por el, pois toda a rapazada entrevistada declara ter aprendido moitas cousas, por exemplo a facer punto, novas maneiras de atar os cordóns e a familiarizarse coa papiroflexia; pero tamén son todas tan divertidas que a rapazada que pasa pola clase non pode decidirse por cal é a mellor, pois mentres para algúns a súa actividade preferida é “a camiseta de papel”, para outras é “o xogo das bandeiras”. Sumado a isto, a ninguén se lle escoitou dicir que fose aburrido.

En definitiva, este obradoiro xunta a ensinanza teórica con traballos de corte máis manual e creativo. Pásase en grande ao tempo que se aprende unha chea de cousas. E ademais, os seus bordados e manualidades de papel axudarán á rapazada a lembrar que en todo hai matemáticas, que todo é matemáticas.