Despedida e peche

Velaquí xa o final do noso traxecto cultural e xornalístico.

Tras a montaña de artigos publicados, tras todas as teclas soando ao seren pulsadas simulando a choiva que inunda un campo branco, chega o momento no que só se escoita poalla, presaxiando o claro entre as nubes.

Foi unha gran Semana Cultural: os obradoiros deste ano, desta edición, foron todos eles destacables. Houbo diversión (moita) e quilos de información tan prezada como en cada Semana Cultural.

Non houbo ánima neste colexio que pensase nesta semana como unha perda de tempo, pois foi unha experiencia sensacional -repito, como cada edición- presente para sempre nos recordos da rapazada de primaria, ou incluso na de infantil.

Este ano, pois, vólvese demostrar por que é a Semana Cultural unha das efemérides máis importantes na identidade desta escola.

Pero todo ten un final.

Porén, o único que non pode facer o tempo é obrigarnos a esquecer estes fermosos días, ou os escritos nos que tanto nos esmeramos.

Dende os nosos ordenadores invitámosvos a ler os nosos artigos, se non o fixestes xa, e así saber por que esta foi unha semana tan especial.

Despídese, cunha man no teclado, e outra no corazón, o obradoiro de prensa.

Abril en concerto!

Hoxe, venres 11 de Abril, desfrutamos da música en directo do grupo musical Abril. Neste concerto respirouse un ambiente de festa e alegría grazas á musica de Abril e á previa preparación do escenario por parte do profesorado, alumnado e especialistas. 

 

 

As artistas destacaron a participación do público no concerto, facendo este de coro para elas. Antes de cada canción, explicábannos o motivo, o tema e a letra de cada unha delas, coa finalidade de que entenderamos o seu proxecto actual. 

 

Durante a actuación puidemos desfrutar de diversas cancións de variados temas, aínda que todas elas parten da cultura galaico-ibérica, combinando as dúas culturas e linguas.

 

 

En conclusión, os rapaces e rapazas agradeceron saír da rutina e poder escoitar en directo á música de Abril. 

 

Queremos expresar o agradecemento por parte de toda a escola ao grupo Abril por brindarnos a oportunidade de desfrutar canda elas.

As voces da escola

Antigamente, a información chegaba a través de navegantes, mercadores, e tropas do exército e vendíase a señores feudais, grandes negociantes e xefes militares. En Inglaterra, Eduardo III e Enrique VI, tiñan redactores de noticias que lles transmitían valiosa información en tempos de guerra. Estas situacións poderíanse definir como un tipo de xornalismo primitivo.

 

 

O xornalismo, tal e como o coñecemos hoxe, remóntase ao século XV. A aparición da imprenta permitiu o nacemento do xornal, actualmente moi estendido grazas ao crecemento da tecnoloxía e do comercio. A palabra xornalismo toma a súa orixe na palabra xornal, que á súa vez provén do latín diurnal (“do día”). Esta palabra- xornalismo- é a actividade profesional que consiste na obtención, investigación, tratamento, análise  e difusión da información a través dos medios de comunicación. 

 

A base do xornalismo é a noticia, á que se suman outros xéneros xornalísticos como a enquisa, a reportaxe, a crónica, o documental e a opinión. 

 

Durante a Semana Cultural, un grupo de alumnas e alumnos de terceiro e cuarto de ESO quixemos embarcarnos na interesante -pero dura- tarefa de manter informada a toda a comunidade do Martín Codax (e non so) do que se está a cociñar dentro dos muros da escola. Neste obradoiro tratamos de informar empregando diversos xéneros informativos, entre os cales están a noticia e a reportaxe. Aquí organizámonos por parellas e a cada unha delas asígnansenos dous obradoiros sobre os cales temos que investigar, traballar, redactar e publicar, para que todo mundo estea informado do que se fai nesta edición da Semana Cultural do Martín Codax. Para iso visitamos o resto de obradoiros e preparamos os artigos sobre cada un deles, que son posteriormente publicados nun blog público en internet e no Facebook da escola.

 

Na nosa propia opinión é un traballo que require de moito sacrificio, tempo, paciencia e forza de vontade para non tirarse das orellas, pero que á súa vez recompénsase cunha gran satisfacción cando ves os artigos publicados.

 

Esperamos que teñades seguido o noso traballo e que vos entretivese durante todo este tempo. Moitas grazas por estar aí. Ata o ano que ven!

Entrevista: Sofía García Pérez, profesora en prácticas

Sempre está ben pedir axuda a alguén para que nos de a súa opinión dende fóra, xa que ás veces pensamos que o que facemos está moi ben e en realidade é unha chafallada, ou ao contrario. Por iso mesmo decidimos preguntar a Sofía, unha profesora de prácticas que dá clase a primeiro e segundo de primaria e que ademais está vivindo a súa primeira semana cultural e isto é o que nos dixo:

1. Por que decidiches estudar educación?

   
   

Pois decidín estudar educación porque dende sempre quixen ser profe, entón estudiei educación e cando rematei fixen as prácticas e estiven traballando un ano, e como me gustou tanto, decidín seguir investigando o que podía facer e decanteime por primaria, xa que dende pequena poñía os meus xoguetes en fila e explicáballes cousas.

2. Coñecías a maneira de ensinar deste colexio antes de vir?

   
   

Coñecíaa porque toda a miña familia estudou aquí: os meus curmáns os meus irmáns...

3. E gústache a maneira de ensinar deste cole?

   
   

Si, gústame porque é moi diferente a todo aquilo que hai que evitar facer. Aquí teño a oportunidade de poñer en práctica todo que estudei na universidade, e aquí teño a liberdade de probar cousas diferentes, e a axuda das profes que me recomendan o que debo ou non debo facer.

4. Prefires dar clase aos de primaria ou aos da ESO?

   
   

Primaria, se tivese que escoller quedaría con infantil, pero se non os primeiros cursos de primaria, que  é o que máis me gusta.

5. Cando remates as prácticas gustaríache traballar neste colexio?

   
   

Home! Se se pode, oxalá.

6. Coñecías a semana cultural antes de vir a este colexio?

   
   

Coñecíaa de escoitar falar pero é moi diferente a como o contaron, é dicir, é moito máis guai que como cho din. Vivir unha cousa non é o mesmo que contala. A min gústame moito.

7. Se non estudaches aquí, no teu colexio faciades algunha actividade semellante?

   
   

Non, é unha pena porque mola moito, pero non.

 

8. Que che parece a semana cultural, visto dende fora?

   
   

Gústame moito porque ao final podes ver como os nenos e nenas se comportan sen que esteas ti enriba deles, e tamén mola moito ver os maiores como ensinan aos pequenos, e comparten con eles todo o que estiveron a facer. Pero a min gústame moito, é un rollo completamente diferente.

9. Que cres que pode aportar a semana cultural aos nenos e nenas de primaria?

   
   

Eu creo que lles permite a eles ter máis responsabilidade, cousa que é moi boa, e despois  ao final ver maiores non tan maiores, que non son profes pero seguen sendo maiores, darlles clase, mola moito porque poden aprender non só a nivel escolar, senón tamén a nivel de como teño que comportarme, como podo comportarme cos meus amigos  tamén ver un pouco esas relacións que hai entre vós, está moi chulo, entón a eles apórtalles moito.

10. E aos da ESO?

    
    

Si,a vós á parte de ensinar tamén aprendedes moito deles, dos pequechos, e despois tamén eu creo que vos axuda a dicir, “pois gústame dar clase” ou outros que din “non quero tocar a un neno nin cun pau“.

11. Gústache o tema escollido deste ano? Escollerías outro?

    
    

Si, moito, non o sabía e gústame moito, paréceme moi moi moi interesante.

Non, eu creo que está moi guai, aparte ligástes moi ben o que é tema das cantareiras coa moda e con Galiza, a min gústame moito, tamén está moi ben fiado.

12. Se ti foses a directora farías esta actividade, ou non?

    
    

Si, sen lugar a dúbidas, si.

Pois moitas grazas.

A Fullonica de Stephanos

Que é unha fullonica?

Unha fullonica era un lugar onde se adicaban a lavar e tinguir roupa. O proceso de lavado era bastante longo, primeiro tiñan que restaurar os desperfectos; despois branqueábase a roupa con varias tinas cheas de arxila, ouriños e cinza; e por último aclarábase en auga. Unha vez lavada a roupa, estendíanse uns armazóns de metal para secala e posteriormente alisábase cunha prensa de ferro. 

Naquela época vestían dunha maneira moi determinada: os homes dun xeito e as mulleres doutro.

No caso do home, vestía cunha túnica curta e un manto moi groso con capucha ou paenula por enriba, que lles servía como abrigo e para protexerse da choiva, mentres que a muller usaba unha túnica longa e un veo ou palla. Sobre a túnica colocábase unha toga ou stola, a toga estaba destinada a homes e as mulleres levavan a stola por enriba da toga.

  

Esta sociedade estaba dividida en distintas clases sociais: libertos, escravos, lexionarios, patricios, plebeos e mulleres.

Os pobres, libertos e escravos tiñan unha túnica simple con cores suxas como o marrón. Os cidadáns promedio usaban unha túnica completamente branca ou de cores claras feita de la; os patricios usaban unha túnica de cores vivas con ribetes púrpuras feita de lá e sandalias; e, por último, o emperador contaba cunha túnica e toga moradas con patróns dourados; por outra banda os centurións e oficiais do exército levaban una coiraza cun cinturón de coiro e un casco cunha crista.

Dependendo da etapa da vida na que se atope a muller, peiteábase de distintas formas: durante a infancia e a adolescencia, as mozas romanas levan o seu cabelo natural, liso ou rizado; despois da súa voda, as mulleres podían poñer o cabelo como elas quixesen.

Para as mulleres romanas a maquillaxe, a perfumería e o peiteado eran o último que se facía na hixiene persoal, pero ao tempo, unha das cousas máis importantes. Normalmente lavaban o pelo cada nove días e peiteábanse copiando o estilo das grandes damas. 

Outro factor a ter en conta era a cantidade de fillos e fillas que tiña unha muller, xa que se tiña máis de tres fillos podían levar a stolae matronae, a cal se distinguía visualmente da stola común, e ademais permitíalles acceder a certos privilexios. 

Isto son os temas que se tratan no obradoiro de Noemia, unha das nosas profesoras de historia, no que os nenos e nenas poden desfrutar dunha breve representación ao principio, que os levará á Pompeia do século I d.c. Son guiados por unha ninfa que, antes de despedirse, entrégalles dúas moedas aos nenos e nenas. Tras chegaren ao destino uns gardas dinlles onde se atopan, na Fullonica de Stephanos, e despois diso déixanlles pasar. 

Dentro recíbenos un par de escravos que lles fan unha pequena introdución á fullonica. Xa no interior os nenos e nenas sepáranse en dous grupos: a uns deles vai cun grupo de alumnos, quen lles explica que era unha fullonica e o seu funcionamento; o outro grupo de nenos e nenas vai con grupo de alumnos que explicalles as distintas prendas de roupa, e ao terminar rótanse os grupos.

Despois de terminar as explicacións, os nenos e nenas colorean uns bonecos de cartón con forma de patricios ao seu gusto. Para rematar, os nenos e nenas apostan as moedas que recibiron ao principio nun simple xogo -recordemos que os xogos de azar foron moi populares no mundo romano- de adiviñar os dados.

En conclusión os nenos e nenas relatan esta experiencia como moi divertida e entretida, xa que aprenden como vestían na antiga Roma e, ao mesmo tempo, realizan distintos xogos. O comentario xeral é que repetirían esta experiencia sen dubidalo.

Moda e identidade

Se nos remontamos á antigüdade, a vestimenta permitía diferenciar as clases sociais pola roupa que levaban, que indicaba o seu estatus, a súa riqueza. Hoxe en día sucede algo moi parecido, dependendo de como vaiamos vestidos a xente pode sacar conclusións sobre a nosa forma de ser, o noso carácter, os nosos gustos ou a nosa procedencia.

 

Por todo isto, este obradoiro o que busca é que a xente sexa consciente da dependencia que temos da nosa apariencia e pretende que sexamos un pouco máis libres á hora de escoller como vestimos.

 

En que afecta a moda á identidade persoal dos nenos e nenas preadolescentes? Os integrantes deste obradoiro están a tratar un tema moi interesante que nos atinxe a todas e todos nunha etapa crucial das nosas vidas. A moda converteuse nun símbolo de identidade e personalidade da xente; a nosa maneira de vestir dá unha idea de como somos e de cales son os nosos gustos.

 

Este grupo de traballo vai tentar desenvolver un debate a partir do plantexamento de distintas situacións que eles deseñaron tras unha enquisa feita na escola. Estas situacións de partida poden ser recoñecibles por calquera que pasara por unha escola. A chegada dun novo compañeiro, por exemplo. O que buscan é que as nenas e nenos intenten comprender que calquera persoa pode vestirse como desexe e hai que respectala; deste xeito poderán saber como afecta a moda á identidade en distintos ámbitos, tanto escolares como de fóra da escola.  Algúns destes temas de debate que plantexan son:

 

-A elección dun agasallo: é un tema de interese para todos nós. Como escollemos un agasallo para asegurarnos de que lle vai gustar a outra persoa.

 

-Un desfile escolar: para visibilizar a importancia de que todo o mundo vista como queira deixando atrás os prexuízos.

 

-Tendencias e valores familiares: consiste en representar a través dunha pequena representación teatral os conflitos que xorden no seo da familia por cuestións da roupa desexada por uns e outros.

 

-Unha nova alumna chega ao colexio: esta situación é moi habitual, un tema que xera moita preocupación entre os e as estudantes que chegan a unha escola nova, non coñecen ninguén, e poden recibir críticas polo seu xeito de vestir e de ser.

 

-O influencer da aula: con esta curta fálanos dun alumno que é acosado polo influencer da aula a causa da súa forma de vestir.

 

-O grupo escolar e as marcas: é un tema moi relevante na actualidade xa que é unha nova maneira de medir a nosa capacidade económica xa que este tipo de roupa adoita ser especialmente cara. Vivimos nunha sociedade clasista?

 

O resultado deste obradoiro é aberto xa que se plantexa en forma de debate co alumnado, creando así un traballo de reflexión e improvisación cos nenos e nenas. Con isto búscase que os pequenos se dean conta da importancia da imaxe persoal e o respecto cara aos e ás demais para que todo o mundo sinta a aceptación e que eles mesmos non critiquen alguén sen saber realmente como é esa persoa.

 

O obxectivo parece que se está a conseguir, vendo o que nos transmiten os rapaces e rapazas que saen desta actividade: gustalles especialmente o obxectivo do obradoiro e a implicación dos profesores nun tema que esta a orde do día como é o acoso.

Ante a pregunta de que aprenderon neste obradoiro eles e elas responderon: “O que  aprendimos foi como hai xente que se viste doutro xeito e non ahi que xulgar a ninguén  pola sua aparencia, pola súa forma de vestir”.

A moda ten moita arte

Como variou a moda ao longo da historia? Hai algunha forma de sabelo? Por fortuna, houbo persoas que inmortalizaron a resposta a estas cuestións, aínda que non fosen conscientes de que o facían. Estamos falando dos e das artistas  -pintores/as e escultores/as-.

 

A tarefa dos integrantes deste obradoiro é a de dar unha explicación do legado da moda ao longo de toda a historia. Explican, a partir dunha escolma de obras, temas como o tipo de pintura que se utiliza para os cadros, as técnicas pictóricas e o contexto histórico de cada un deles, co reto engadido de facelo de forma amena e sinxela, pero formativa, para o alumnado de 3º e 4º de primaria. 

 

Neste traballo inclúense modas como a do Renacemento ou das Vangardas, e explórase o estilo e os cadros de artistas como Van Gogh, Matisse, Renoir, Sorolla (no século XIX) e Lichtenstein (no século XX), a través de carteis que fixeron durante a preparación.

 

Porén, a principal actividade na que se traballa neste obradoiro é outra, a de elaborar xogos baseados nos estilos e autores da época, onde os nenos e nenas mesturarán os estilos presentes nas obras con roupa da máis rabiosa actualidade, conseguindo un extravagante resultado. O obxectivo principal desta actividade é percibir as diferenzas entre a roupa das distintas épocas. Para isto, elaboran presentacións con carteis sobre cada un dos estilos dos diversos artistas que elixiron, as súas épocas, os seus lugares de procedencia, etc., nunha demostración de grande coñecemento e habilidade. 

 

A sesión comeza coa explicación dos estilos de cada un dos pintores, do máis antigo ao máis moderno. Despois continúa cos intercambios de roupa entre cadros, sendo o máis popular entre os participantes o uso de ceras (aínda que tamén teñen para elixir témperas ou acuarelas). As opcións de cadros que os participantes teñen son a Gioconda, de Da Vinci; as Meninas e o Augador de Sevilla, de Velázquez; e diversas obras de Lichtenstein e Matisse. Mentres os nenos e nenas pintan, o alumnado encargado do obradoiro supervísaos e axuda co que precisan. Cando rematan os cadros, estes son recortados e pegados en cartolinas de diversas cores e nomeados con rotuladores, mencionando ao artista orixinal, con que estilo o vestiron e, obviamente, o nome do neno ou nena que fixo o traballo.

Segundo as declaracións dos asistentes, o obradoiro en xeral foi ben elaborado, cunha idea interesante para eles e, sobre todo, divertido e moi colorido. A parte favorita da maioría dos participantes foi a de cambiar a roupa entre cadros.  

 

Ademais, certos grupos do obradoiro fan outro traballo para o deleite de toda a escola: oito dos participantes do obradoiro pintan por parellas catro segmentos do muro norte da escola co obxectivo de conmemorar o Día das Letras Galegas, homenaxeando a figura de catro cantareiras: Adolfina e Rosa Casás Rama, de Cerceda; Eva Castiñeira Santos, de Muxía; Manuela Lema, Teresa García Prieto e Prudencia e Asunción Garrido Ameixenda, integrantes estas catro das Pandeireteiras de Mens (Malpica).

Quen eran as cantareiras? Pois eran mulleres que cantaban, orixinalmente, en festas de aldeas celebrando o traballo colectivo invernal que realizaban na sociedade agrícola. Tamén eran chamadas pandeireteiras, porque sempre acompañaban o baile de instrumentos de percusión, principalmente a pandeireta. Por culpa da Guerra Civil española e a posguerra deixouse de interpretar a música das cantareiras, ata que entre os anos 70 e os 80 rexurdiron e volveron estenderse por toda Galiza. O exemplo probablemente máis coñecido de novos grupos de pandereteiras e o das Tanxugueiras, pero para que estas (e outras moitas) poidan hoxe en día chegar a todos os rincóns do mundo coa música en galego, previamente tiveron que pelexar as cantareiras homenaxeadas para que esta manifestación cultural tan nosa permanecese viva.